Günlük yaşantımızda kullandığımız birçok aracın üretimi için kullanılan madenler hakkında ne kadar bilgi sahibiyiz?
Maden tüketimi hızla artarken acaba aynı oranda üretim yapılabilmekte midir? Maden sektörüne kısaca bir göz atalım.
“Bir otomobil üretmek için 5 ton maden tüketiliyor.
Kullanılan metaller, metali üretmek için ihtiyaç duyulan madenler
1018 Kg Çelik (2250 Kg Demir Cevheri)
12 Kg Bakır (1180 Kg Bakır Cevheri)
11 Kg Kurşun (435 Kg Kurşun Cevheri)
8 Kg Çinko (327 Kg Çinko Cevheri)
39 Kg Cam (77 Kg Cam Kumu)
63 Kg Alüminyum ( 254 Kg Boksit Cevheri)
277 Kg Diğer Materyaller ( 558 Kg Diğer Materyaller )
Toplam : 1428 Kg Metal (Toplam : 5081 Kg Maden )
Bir mobil telefon için 20 çeşit, bir renkli TV için 35 çeşit maden kullanılmaktadır.
Bir cep telefonunun yapımında kullanılan madenlerin dağılımı yüzde(%) olarak aşağıda verilmiştir
Cam (15, 4), bakır (15), demir (8), magnezyum (3, 2), alüminyum (3, 1), titanyum (2, 2), nikel /kobalt (2) çinko (1, 6), kalay (l, l), baryum (1, 1) kurşun (0, 7), gümüş (0, 55), mangan (0, 3), zirkonyum (0, 3), antimuan (0, 1), altın (0, 05), paladyum (0, 03), berilyum (0, 01). Diğerleri (45, 2) .
– – 1560 metrelik Boğaziçi Köprüsü İçin 27 bin ton çelik, 73 bin m3 beton
– – 100 m2’ lik bir apartman dairesi için 125 ton çimento
– – 1 km hızlı tren demiryolu inşası için a 750 ton çelik ray kullanılmaktadır.
Kişi Başına Düşen Maden Tüketimi
ABD : 21ton/yıl
Avrupa : 16 ton/yıl
Türkiye : 6 ton/yıl
Rusya’nın 2009 yılındaki toplam 295 Milyar dolarlık ihracatının %80’nini petrol, doğalgaz ve metaller oluşturmaktadır.
Sanayileşmenin temelinde çok büyük miktarda enerji ve maden tüketimi bulunmaktadır.
Dünümüzde bir varil petrolün yaklaşık 100 dolar, bir ton rafine bakırın 9600 dolar, bir ton nikelin 26.000 dolar olduğu bir ortamda sanayileşmenin faturası giderek artmaktadır.
Çin dünyada en çok madenin üretildiği ve tüketildiği bir ülke konumuna gelmiştir.
Çin ülkesine çekmeyi başardığı yaklaşık 1 trilyon dolarlık doğrudan yabancı sermaye yatırımları sayesinde sanayileşme yarışında bugün en önde yer almaktadır.
2003 yılından itibaren Çin’in ani talep artışı karşısında dünya maden üretimi Çin’in maden talebini karşılayamamıştır. Arz-talep arasındaki boşluktan dolayı dünyada enerji ve metal fiyatları hızlı bir şekilde artma eğilimine girmiştir.
Çin’in yıllık kömür üretimi son beş yılda ikiye katlanmış ve 3 milyar tonu geçmiştir. Çin’de her hafta yeni bir termik santral açılışının yapıldığı ifade edilmektedir.
Artan Enerji ve Metal Fiyatları sanayileşmenin faturasını giderek ağırlaştırmaktadır.
1 varil petrol ; 2002’de 22 dolar, 2008’de 120 dolar, 2011*’de 104 dolar -2002-2011 artış oranı 4, 7 kat
1 ons altın ; 2002’de 309 dolar, 2008’de 980 dolar, 2011*’de 1500 dolar -2002-2011 artış oranı 4, 8 kat
1 ton bakır ; 2002’de 1670 dolar, 2008’de 8160 dolar, 2011*’de 9515 dolar -2002-2011 artış oranı 5, 7 kat
*Mayıs 2011 fiyatları
Çin’de 2025 yılına kadar 350 milyon kişinin köylerden şehirlere göç edeceği beklenmektedir. Çin ve Hindistan’daki hızlı sanayileşme dünyada enerji ve madene olan talebin giderek daha hızlı artmasına yol açmaktadır.
Çin’deki hızlı sanayileşme nedeniyle dünyada artan metal talebini kısa sürede karşılama mümkün görülmemektedir.
Dünya’da yer kabuğunun 4000 metre derinliğindeki madenler çıkartılırken ülkemizde bu derinlik ortalama 150 metre’dir.
Türkiye’deki maden işletme izin alanlarının %90’ı 0, 2 km2 den küçük alanlardır. ABD’nin yüzölçümünün binde birinde, Kanada’nın yüzölçümünün on binde dördünde, Meksika’nın yüzölçümünün binde birinde, Türkiye’nin yüzölçümünün ise yaklaşık binde birinde maden çıkarılmaktadır.
Türkiye’nin Maden Üretimi (Ton)
İnşaat malzemesi ve çimento ham maddesi : 290 Milyon Ton (%62 )
Linyit kömürü : 90 Milyon Ton (%19 )
Endüstriyel hammaddeler : 58 Milyon Ton (%12 )
Metalik madenler : 19 Milyon Ton (% 4 )
Mermer-traverten : 13 Milyon Ton (% 3 )
Toplam: 470 Milyon Ton (%100)
Kişi başına düşen inşaat malzemesi üretimi : 3.9 Ton / Yıl
Kişi başına düşen linyit kömürü üretimi : 1.2 Ton / Yıl
Kişi başına düşen endüstriyel hammadde üretimi : 0.8 Ton / Yıl
Kişi başına düşen metalik maden üretimi : 0.2 Ton / Yıl
Kişi başına düşen mermer-traverten üretimi : 0, 2 Ton / Yıl
Kişi başına düşen toplam maden üretimi : 6.3 Ton / Yıl
Türkiye’nin Maden Üretimi (Milyon $)
1 Kömür (Linyit) : 2.650
2 Mermer : 2.100*
3 Agrega : 1.200
4 Altın : 800
5 Bor : 650
6 Bakır : 610
7 Krom ve Ferrokrom : 570
8 Demir Cevheri : 375
9 Taş Kömürü : 270
10 Çinko : 200
Diğerleri : 575* (* 2010 Yılı Tahmini Rakamı)
– Türkiye’nin 2010 yılı toplam maden ihracatı 3, 6 Milyar $ dır.
– Türkiye’nin Enerji, Maden ve Metal İthalatında En Önemli Kalemler, Milyar $
• Petrol & Doğalgaz : 38, 5
• Altın : 7, 0
• Bakır : 4, 0
• Kömür 3, 5
• Demir cevheri : 1, 0
• Hurda demir : 9, 0
• Aluminyum : 1, 8
• Gübre hammaddesi : 1, 5
• Çinko : 0, 7
Türkiye’de 75 yılda gerçekleştirdiğimiz maden arama sondajını, Kanada bir buçuk yılda gerçekleştirmektedir. Kanada’da bir yılda maden aramaları için 14 milyon metre, Avustralya’da ise yılda 6, 5 milyon metre maden sondajı yapılmaktadır.
Ülkemizde maden aramacılığına çok az para harcandığı için 100 metre, 500 metre, 1000 metre ve daha derinliklerde hangi yeraltı zenginliklerimizin olduğunu yeterince bilmiyoruz.” *
*Kaynak : 2011 Madencilik Sektörü ve Altın Madenciliği Raporu, Sy.1-26